Ég hef verið þeirra gæfu aðnjótandi að fylgjast með umbreytingum Kína úr fátæku bændasamfélagi á áttunda áratug síðustu aldar í tiltölulega velmegandi iðnaðarsamfélag sem tekið hefur forystu á ýmsum sviðum nútímatækni sjötíu árum eftir stofnun Kínverska alþýðulýðveldisins. Kínverskt nútímasamfélag er samt mjög mótað af hefðbundinni menningu og hugsunarhætti. Þetta birtist m.a. í áherslu á að uppræta fátækt og byggja upp innviði samfélagsins og í samvinnu þeirra með öðrum þjóðum í þágu sjálfbærrar þróunar. Samstarf Kínverja við Íslendinga um jarðhitavæðingu húsahitunar á stórum svæðum í Norður-Kína er til vitnis um þetta. Þegar ég kom fyrst til Kína haustið 1975 sem íslenskur skiptinemi var Kína að taka fyrstu skrefin í átt til opnunar gagnvart umheiminum. Þetta var við lok kínversku menningarbyltingarinnar, pólitísk vígorð settu svip á mannlífið. Samfélagið var ekki búið að jafna sig eftir pólitískt umrót liðinna ára. Kínverskur hugsunarháttur og kínversk menning var mjög frábrugðin því sem ég átti að venjast. Eftir eins árs nám í kínversku ákvað ég að ég yrði að læra heimspeki til að skilja kínverskan hugsunarhátt. Þá uppgötvaði ég að kínverskur marxismi var verulega frábrugðinn hinum vestræna. Hugmyndafræðileg gerjun og umræða um grundvallaratriði setti svip sinn á heimspekinámið við Beijing-háskóla á áttunda áratugnum. Mér fannst eftirtektarvert að kennarar jafnt sem nemendur vitnuðu gjarnan í forna kínverska heimspekinga og söguleg fordæmi frá fyrri öldum fremur en í marxísk fræði. Marxismi Kínverja hefur reyndar alltaf haft kínversk einkenni, sem skýrist að hluta til af misþýðingum, en þó fremur af hugmundalegri gjá á milli vestrænnar frumspeki, þar sem fyrirbæri og ferli eru niðurnjörvuð og flokkuð, og afstöðu Kínverja til veruleikans sem Laozi lýsir sem svo að „Ferlið sem hægt er að lýsa er ekki hið varanlega ferli“. Þekking á hefðbundinni kínverskri hugsun og heimspeki er þannig forsenda þess að skilja kínverska stjórnmálaþróun og hugsunarhátt. Þegar ríkisstjórn Íslands ákvað loks að opna sendiráð Beijing árið 1995 var ég kallaður til starfa í utanríkisráðuneytinu, þar sem það þótti akkur í að hafa í ráðuneytinu mann sem hefði staðgóða þekkingu á kínverskum málefnum og hugsunarhætti. Þá var þó fáum ljóst að Kína myndi halda áfram að þróast svo hratt og markvisst að það yrði komið í leiðandi stöðu íheiminum við hlið Bandaríkjanna tveimur áratugum síðar. Núningur kínverska menningarheimsins við vestræn hugmyndakerfi var óumflýjanlegur. Þegar Kínverjar ákváðu að læra efnahagsmál af Vesturlöndum töldu ýmsir að þeir myndu umbreyta eigin samfélagi að vestrænni fyrirmynd ásem flestum sviðum. Nú er flestum líklega ljóst að slíkt var óraunsæ óskhyggja. Fyrir Kínverjum er iðnvæðing, hagvöxtur, umbreytingar og opnun gagnvart umheiminum tæki til að bæta lífskjör og útrýma fátækt. Þeir hafa engin áform um að láta önnur ríki segja sér fyrir verkum á sviði stjórnmála eða menningarviðmiða. Það er ánægjulegt að Kínverjar hafa sýnt vilja til að fylgja leikreglum alþjóðasamfélagsins sem voru settar eftir heimsstyrjöldina síðar. En Vesturlandabúar, og þá ekki síst vestrænir diplómatar, verða samt að búa sig undir breytingar og aukinn fjölbreytileika í alþjóðlegum samskiptum með vaxandi áhrifum Kínverja. Heillavænlegast er að snúa þessum breytingum sér í hag í stað þess að berja höfðinu við steininn. Með gagnkvæmum skilningi opnast ný samstarfstækifæri sem eru í allra þágu.

He tenido la suerte de seguir la transformación de China de la comunidad campesina pobre en la década de 1970 a una comunidad industrial relativamente próspera que ha tomado la delantera en varios campos de la tecnología moderna setenta años después del establecimiento de la República Popular de China. La sociedad moderna china todavía está muy moldeada por la cultura y el pensamiento tradicionales. Esto se muestra, entre otras cosas. enfocándose en erradicar la pobreza y construir la infraestructura de la comunidad y en su cooperación con otras naciones para el desarrollo sostenible. La cooperación de China con Islandia en calefacción geotérmica en grandes áreas del norte de China es un testimonio de esto. Cuando llegué a China por primera vez en el otoño de 1975 como estudiante de intercambio islandés, China estaba dando los primeros pasos para abrirse al mundo exterior. Esto fue al final de la Revolución Cultural China, el estancamiento político tuvo un vistazo a la vida humana.La sociedad no se ha recuperado de la agitación política de años pasados. El pensamiento chino y la cultura china eran muy diferentes de lo que estaba acostumbrado. Después de un año de estudiar chino, decidí que tenía que aprender filosofía para entender el pensamiento chino. Luego descubrí que el marxismo chino era significativamente diferente del occidental. La fermentación ideológica y la discusión de lo básico hechizaron la filosofía de la filosofía en la Universidad de Beijing en la década de 1970. Noté que los maestros, al igual que los estudiantes, a menudo citaban filósofos chinos antiguos y ejemplos históricos. de siglos anteriores en lugar de erudición marxista.De hecho, el marxismo de China siempre ha tenido un carácter chino, en parte explicado por malentendidos, pero más bien por una división alucinante entre la metafísica occidental, donde los fenómenos y procesos se degradan y categorizan, y las actitudes chinas hacia la realidad como Laozi. El proceso que se puede describir no es el proceso permanente ". Conocimiento del pensamiento tradicional chino. y la filosofía es, por lo tanto, un requisito previo para comprender el desarrollo y el pensamiento político chino. Cuando el gobierno islandés finalmente decidió abrir la embajada de Beijing en 1995, me llamaron para trabajar en el Ministerio de Relaciones Exteriores, ya que parecía correcto tener en el ministerio a una persona que tuviera un conocimiento profundo de los asuntos y el pensamiento chino. Sin embargo, pocas personas se dieron cuenta de que China continuaría evolucionando tan rápida y sistemáticamente que se convertiría en la posición de liderazgo en el mundo junto con Estados Unidos dos décadas después.La fricción del mundo cultural chino con los sistemas conceptuales occidentales era inevitable. Cuando los chinos decidieron estudiar economía de Occidente, algunos creyeron que transformarían su propia sociedad en un modelo occidental, como la mayoría de las áreas. En este momento, la mayoría de las personas probablemente se dan cuenta de que esto era una ilusión poco realista. Para los chinos, la industrialización, el crecimiento económico, la transformación y la apertura al mundo exterior son herramientas para mejorar el nivel de vida y eliminar la pobreza. No tienen intención de dejar que otros estados finjan ser políticos o culturales. Es gratificante que los chinos hayan mostrado su disposición a seguir las reglas de la comunidad internacional que se establecieron después de la Segunda Guerra Mundial. Pero los occidentales, y no menos los diplomáticos occidentales, aún deben prepararse para el cambio y una mayor diversidad en las relaciones internacionales con la creciente influencia de los chinos. Es más deseable convertir estos cambios a favor en lugar de golpearse la cabeza contra la piedra.El entendimiento mutuo abre nuevas oportunidades de cooperación que benefician a todos.